DATA AVAILABILITY LÀ GÌ?

Blockchain thường được ca ngợi vì khả năng cung cấp bản ghi dữ liệu một cách an toàn và minh bạch. Các giao dịch được ghi lại, chứa trong các khối dữ liệu và được thêm vào blockchain, sau đó được lưu trữ cục bộ bởi mỗi node trong mạng. Trong đó, việc đảm bảo mọi dữ liệu giao dịch được lưu trữ đầy đủ trong từng khối đề xuất là vô cùng cần thiết. Đây là một khía cạnh quan trọng trong việc duy trì tính toàn vẹn và sự tin cậy của mạng blockchain. Tuy nhiên, việc chỉ đơn thuần tin tưởng các node trong mạng hành động một cách trung thực là không đủ. Hành động của họ phải được xác minh một cách độc lập, do đó có câu nói “đừng tin, hãy xác minh”. Thách thức trong việc xác minh dữ liệu giao dịch có sẵn trong mỗi khối mới đề xuất được biết đến là vấn đề khả năng truy cập dữ liệu - Data Availability. Bài viết này sẽ khám phá tầm quan trọng của khả năng truy cập dữ liệu đối với hoạt động của mạng blockchain cũng như các phát triển đang diễn ra trong lĩnh vực này.

Khả năng truy cập dữ liệu (DA) là gì?

Khả năng truy cập dữ liệu (DA) là sự đảm bảo về sự hiện diện và khả năng truy cập của dữ liệu trong một cơ sở dữ liệu. Đối với ngữ cảnh thuộc lĩnh vực blockchain, DA là sự bảo đảm rằng khối được đề xuất chứa dữ liệu của mọi giao dịch đã xảy ra trên blockchain và dữ liệu này có thể truy cập được bởi mọi thành viên trong mạng. Không có dữ liệu này, các thành viên của mạng không thể xác nhận rằng một sự kiện cụ thể đã xảy ra, điều này từ góc độ của blockchain có nghĩa là sự kiện đó không xảy ra. Điều này làm nổi bật tầm quan trọng của DA trong việc duy trì tính toàn vẹn và sự tin cậy của mạng blockchain.

Khi xây dựng và đề xuất khối mới, người sản xuất khối phải làm cho tất cả dữ liệu chứa trong khối, bao gồm dữ liệu giao dịch trong phần thân của khối, có sẵn để người khác có thể xem. Khả năng lưu trữ của blockchain đối với khối mới được gọi là không gian khối, đó là yếu tố cần thiết cho khả năng truy cập dữ liệu lưu trữ. Do đó, khi không gian khối được lấp đầy, khả năng truy cập dữ liệu có thể giảm đi. Trong quá trình giải quyết và đồng thuận, các nút đầy đủ có thể tải xuống các khối được đề xuất và thực hiện lại các giao dịch. Qua quá trình này, tính hợp lệ của mỗi giao dịch có thể được xác nhận và sự an toàn của mạng có thể được đảm bảo. Ngoài ra, điều này cũng cho phép phát hiện bất kỳ giao dịch độc hại nào có thể đã được bao gồm trong khối bởi người đề xuất khối.

Bảo đảm khả năng truy cập dữ liệu (DA)

Bảo đảm khả năng truy cập dữ liệu là sự đảm bảo rằng tất cả dữ liệu cần thiết cho một giao dịch có sẵn trên mạng blockchain. Nó đảm bảo rằng dữ liệu được lưu trữ trên blockchain có sẵn cho tất cả các node và có thể truy cập bất cứ lúc nào. Thông thường, điều này được đảm bảo thông qua sự phân quyền, yêu cầu mỗi node đầy đủ trong mạng phải tải xuống mỗi khối được đề xuất và xác minh sự có mặt của dữ liệu giao dịch trước khi khối được hoàn thiện. Mỗi blockchain đảm bảo một mức độ DA nhất định tùy thuộc vào phương pháp. Một số blockchain đã được thiết kế cụ thể để cung cấp một mức độ bảo đảm cao.

Việc bảo đảm khả năng truy cập dữ liệu đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì sự an toàn và tính không cần tin cậy của các blockchain, ngay cả khi các nút gặp sự cố hoặc ngoại tuyến. Những bảo đảm này đảm bảo rằng tất cả các nút có quyền truy cập nhất quán vào cùng một dữ liệu và rằng dữ liệu đó chính xác và hợp lệ. Điều này giúp ngăn chặn dữ liệu độc hại hoặc những nỗ lực can thiệp vào dữ liệu. Hơn nữa, bảo đảm DA cho phép các nút xác minh độc lập các giao dịch và tính toán trạng thái của blockchain mà không cần phải tin tưởng lẫn nhau, đảm bảo rằng blockchain vẫn giữ được tính phân quyền và không có điểm lỗi duy nhất (SPoF).

Các đổi mới cải tiến DA

Các đổi mới trong công nghệ blockchain đang cung cấp những phương pháp mới để giải quyết các vấn đề về chi phí và lưu trữ liên quan đến bảo đảm DA. Chi phí giao dịch đã tăng cao trên một số blockchain lớn do lượng calldata khổng lồ được sản xuất bởi các ứng dụng DeFi và rollups. Hơn nữa, khi những mạng này bị ngập tràn bởi dữ liệu, các vấn đề lưu trữ cũng gia tăng, vì hầu hết chúng đều yêu cầu phải duy trì lịch sử mạng lưới hoàn chỉnh. Tuy nhiên, các đổi mới gần đây như sharding dữ liệu, sampling khả năng truy cập dữ liệu đã đem đến những phương pháp hiệu quả hơn trong việc đảm bảo DA và cung cấp không gian lưu trữ dữ liệu. Một số giải pháp công nghệ tiêu biểu nhằm cải tiến khả năng truy cập dữ liệu hiện nay có thể kể đến như: Data Availability Sampling, Data Availability Layer, Danksharding and Proto-Danksharding.

Khả năng truy cập dữ liệu là xương sống của bất kỳ mạng blockchain nào. Nếu không có nó, mạng sẽ không hoạt động và không thể sử dụng được. Nó đảm bảo rằng tất cả các thành viên mạng đều có quyền truy cập vào dữ liệu được lưu trữ trên blockchain, cho phép giao dịch được xác minh bởi bất kỳ ai một cách hiệu quả, an toàn và chính xác. Những tiến bộ gần đây, như các lớp DA chuyên biệt, các định dạng giao dịch mới cho BLOBs và danksharding đang giúp giảm bớt chi phí để đáp ứng bảo đảm này. Hơn nữa, với sự thay đổi nhận thức của công chúng từ blockchain đơn khối sang blockchain mô-đun, tầm quan trọng của việc quản lý đúng cách lớp DA ngày càng tăng. Tuy nhiên, DA vẫn là một lĩnh vực màu mỡ cho sự đổi mới và nghiên cứu trong tương lai khi các giải pháp mới liên tục được phát triển và tinh chỉnh để khắc phục các vấn đề liên quan đến lưu trữ và chi phí.