Thị trường crypto đã trải qua một năm 2022 đầy khó khăn. Nhiều dự án lớn đã hoàn toàn biến mất khỏi “bản đồ” và nhiều công ty lớn với quy mô tỷ đô cũng đã phải nộp đơn phá sản. Tuy nhiên, bear market sẽ không kéo dài mãi mãi, những dự án và nhà đầu tư có thể sống sót qua giai đoạn khó khăn nhất của thị trường sẽ có thể rút ra được những bài học quý giá và là tiền đề vững chắc để có thể đạt được thành công khi chu kỳ mới bắt đầu.

Cùng BHO Network điểm qua 5 bài học lớn được rút ra từ bear market 2022!

Không có gì là không thể sụp đổ (Nothing is too big to fall)

Năm 2022 chứng kiến sự sụp đổ của hàng loạt công ty, quỹ đầu tư, dự án lớn với quy mô hàng tỷ đến chục tỷ đô. Hầu hết những thực thể này đều đã từng được cộng đồng, giới đầu tư crypto cho rằng nó là “trụ cột” và “không thể chìm” bởi quy mô của mình. Tuy nhiên, những công ty “không thể chìm” này, đều có số phận như Titanic, chìm xuống đáy biển cùng những sai lầm trị giá chục tỷ đô.

Tất cả có lẽ bắt đầu với sự sụp đổ của Terra (mã token LUNA) và Stablecoin của hệ sinh thái - UST. Dự án từng nằm trong top 5 đồng tiền mã hóa có vốn hóa lớn nhất, nhưng chỉ trong vài ngày kể từ khi stablecoin thuật toán UST mất peg, Terra hoàn toàn sụp đổ, kéo theo 40 tỷ đô thiệt hại cho các nhà đầu tư.

Là viên domino đầu tiên ngã xuống, sự sụp đổ của Terra có dư âm kéo dài và ảnh hưởng tới không ít các công ty lớn khác trên thị trường. Quỹ đầu tư Three Arrows Capital hay 3AC, sau khi mất trắng khoản đầu tư 560 triệu đô vào Terra, đã chính thức đệ đơn phá sản vào tháng 7. Quản lý khối tài sản khoảng 18 tỷ đô, 3AC là, hoặc ít nhất đã từng là, một trong những quỹ đầu tư hàng đầu và uy tín nhất trên thị trường.

Quy mô tương tự 3AC, Alameda Research cũng là một trong những quỹ đầu tư hàng đầu thị trường và có mối quan hệ chặt chẽ với sàn giao dịch FTX. Cả Alameda Research, FTX cùng hơn 100 công ty khác có liên quan tới chủ sàn FTX - Sam Bankman-Fried đã đệ đơn phá sản vào tháng 11. FTX là sàn giao dịch lớn thứ ba thế giới về khối lượng giao dịch, định giá 32 tỷ đô và được đánh giá là có tiềm năng trở đối thủ lớn nhất của Binance - sàn giao dịch lớn nhất thế giới.

Bên cạnh Terra LUNA, 3AC, FTX và Alameda Research, nhiều công ty quy mô chục tỷ đô khác cũng đã phá sản trong sự bàng hoàng của cộng đồng nhà đầu tư, có thể kể đến như: Voyager Digital, Celsius, BlockFi, … Tất cả đều cho thấy rằng lòng tham là con dao hai lưỡi và không gì là “không thể chìm”.

Không phải key của bạn không phải tiền của bạn (Not your key not your money)

Mặc dù công nghệ blockchain khá mới mẻ và có tính cách mạng, nhưng những vấn đề mà các công ty tiền điện tử gặp phải không hề mới: Vay tiền để đầu tư nhưng thua lỗ, và không có khả năng chi trả. Nhiều công ty đã sử dụng tiền gửi của người dùng để đầu tư, tận dụng đòn bẩy tài chính, tối ưu lợi nhuận. Chiến thuật này đem lại hiệu quả vô cùng lớn ở bull market, tuy nhiên ở bear market thì ngược lại. Và sau khi không còn khả năng trả tiền cho người dùng, những nền tảng này đã khóa rút tiền, khiến nhiều nhà đầu tư không kịp trở tay. Ngoài ra, việc khóa rút tiền người dùng trước khi phá sản của những nền tảng này không chỉ gây thiệt hại lớn về tài sản, mà còn ảnh hưởng tới niềm tin trong thị trường.

Ở mức độ nhẹ hơn, ngoài FTX và BlockFi đã phá sản, một số sàn giao dịch khác cũng đã từng ngừng rút tiền tạm thời với lí do “điều kiện thị trường khắc nghiệt” trong năm nay, ví dụ như Gemini, Zipmex, CoinFLEX, … Điều này cũng đã làm gia tăng lên quan ngại đối với các sàn giao dịch tập trung, và thúc đẩy người dùng lựa chọn phương thức lưu trữ tài sản an toàn hơn - ví cá nhân. “Không phải key của bạn không phải tiền của bạn” - lưu trữ tài sản mã hóa trên ví cá nhân là phương thức lưu trữ an toàn nhất, ngoài ra cũng giúp ngăn chặn bất kỳ bên thứ ba nào truy cập trái phép vào tài sản của bạn. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều ứng dụng ví cung cấp giải pháp lưu trữ tài sản số một cách an toàn, đồng thời có giao diện thân thiện dễ tiếp cận mà nhà đầu tư có thể sử dụng, ví dụ như Trust Wallet của Binance, Metamask, hay 3S Wallet của BHO Network.

3S Wallet là một sản phẩm ví Multichain, cho phép nhà đầu tư lưu trữ, quản lý tài sản đa mạng trên một giao diện đơn giản nhưng được tinh chỉnh đến tối ưu. Bên cạnh yếu tố bảo mật được chú trọng, 3S Wallet cũng sở hữu giao diện tùy chỉnh, thân thiện với mọi người dùng, giúp tạo ra trải nghiệm mượt mà và dễ dàng nhất.

“Crypto không liên quan tới chứng khoán”

Crypto và chứng khoán không liên quan gì tới nhau - một niềm tin như vậy được lan truyền trong bull market 2021, rằng thị trường crypto sẽ tiếp tục lên nhờ vào công nghệ ưu việt, những phát kiến mới, ứng dụng mới, xu hướng mới sẽ thu hút dòng tiền bất kể chuyển động của thị trường tài chính truyền thống. Nhưng thực tế đã chứng minh điều ngược lại, rằng crypto có tương quan khá gần với chứng khoán công nghệ Mỹ.

Mức độ tương quan giữa chứng khoán công nghệ và Bitcoin, Tradingview

Crypto phản ứng như một dạng tài sản đầu tư rủi ro trước những thay đổi về chính sách tiền tệ, lạm phát, tương tự như cổ phiếu. Mức độ tương quan đạt đỉnh điểm vào tháng 6 trong năm, và giảm dần về cuối năm, cho thấy xu hướng tương quan có thể chỉ là tạm thời, nhưng ít nhiều mọi nhà đầu tư đã dần nhận ra crypto không nằm ngoài thị trường tài chính, và sẽ luôn có một phản ứng nhất định với các thay đổi về chính sách có tác động tới dòng tiền, và bắt buộc nhà đầu tư trong thị trường này trang bị thêm những kiến thức và thông tin nhất định về tài chính kinh tế để có thể hiểu được những gì đang diễn ra.

Blockchain và ứng dụng vẫn còn quá non trẻ

Nhiều ứng dụng mới của blockchain và crypto đã thu hút được rất nhiều sự chú ý, và đồng thời là vốn, điển hình như GameFi, NFTs, SocialFi, … với hi vọng sẽ trở thành đối trọng cạnh tranh với các ứng dụng truyền thống. Tuy nhiên, những ứng dụng này vẫn còn sơ khai, khó tiếp cận, khó áp dụng rộng rãi và mô hình khuyến khích chưa bền vững.

Ví dụ như GameFi, xu hướng bùng nổ nhất trong 2021 được khởi xướng từ sự thành công của Axie Infinity, đã nhanh chóng lụi tàn ngay từ đầu năm 2022, chứng kiến sự sụt giảm về cả vốn đầu tư, số lượng người dùng, và sự quan tâm dành cho nó. Lý do bởi vì những sản phẩm GameFi chưa có tính giải trí đủ cao, đồ họa thiếu thẩm mỹ và gameplay được thiết kế sơ sài, khiến cho nó không có đủ khả năng cạnh tranh với những game truyền thống. Tuy vậy, mặc dù những xu hướng này thường nóng lên và nguội đi theo một quy luật tất yếu của thị trường, chúng ta có quyền tin rằng với đủ thời gian phát triển, những ứng dụng này sẽ được hoàn thiện, thu hẹp được khoảng cách với ứng dụng truyền thống.

Tính bảo mật cần được chú trọng hơn nữa.

Thiệt hại do tấn công mạng trên thị trường crypto năm 2022 là khoảng 3 tỷ đô, lớn nhất mọi thời đại, và Ronin Network là dự án có thiệt hại lớn nhất - 620 triệu đô. Những cuộc tấn công chủ yếu xảy ra ở những nền tảng DeFi, lĩnh vực thu hút hàng chục tỷ đô tài sản khóa trên các giao thức, cũng chính vì thế mà nó trở thành mục tiêu thu hút các hacker. Nguyên do có thể bởi vì trong thị trường tăng giá, hưng phấn đẩy cao, các công ty trở nên tập trung vào lợi nhuận nhiều hơn nên lơ là các yếu tố về bảo mật và tính phi tập trung. Một yếu tố quan trọng để các ứng dụng blockchain vượt trội hơn các ứng dụng truyền thống đó là tính bảo mật cao và tính phi tập trung mà nó sở hữu, vì vậy, những ưu điểm này cần được chú trọng hơn nữa để giúp các dự án phát triển lành mạnh và bền vững hơn.

Thị trường crypto luôn trải qua những giai đoạn thăng và trầm, xen kẽ nhau như một quy luật tất yếu của mọi thị trường. Ở thị trường tăng giá chúng ta nhận được nhiều lợi nhuận lớn, tuy nhiên, ở thị trường giảm giá, chúng ta lại nhận được những bài học quý giá về quản lý rủi ro, bảo toàn vốn và bảo mật. Và chính những bài học rút ra được vào giai đoạn này sẽ giúp chúng ta nắm bắt và khai thác cơ hội được tối ưu hơn nữa vào chu kỳ tới, hoặc ít nhất là giúp cho lịch sử không lặp lại.