DeFi là gì? Tiềm năng và cơ hội khi đầu tư vào DeFi

DeFi là gì? Vì sao DeFi lại thu hút được sự quan tâm từ cộng đồng những nhà đầu tư Crypto trên toàn thế giới? Trong bài viết này, cùng BHO Network cập nhật những thông tin cơ bản về DeFi- nền tài chính phi tập trung đại diện xu thế cho tương lai.

1. DeFi là gì?

DeFi (Decentralized Finance) là một thuật ngữ chỉ chung cho các dịch vụ tài chính ngang hàng (P2P) trên các Blockchain công khai, chủ yếu là Ethereum.

Nói một cách đơn giản hơn thì DeFi tận dụng thế mạnh vốn có của Blockchain là phi tập trung và minh bạch để tạo thành một nền tài chính mở. Ở đó mọi người đều có thể tham gia và sử dụng nó ở bất kỳ đâu, bất kỳ khi nào mà không có sự chi phối từ cá nhân hoặc tổ chức tập trung quyền lực nào cả.

2. Điểm khác nhau giữa DeFi và CeFi

Trước tiên để đi tìm hiểu kỹ về DeFi thì BHO Network sẽ cùng các bạn đi qua khái niệm của DeFi và CeFi có góc nhìn bao quát về 2 nền tài chính này nhé.

2.1 Cefi là gì?

CeFi (Centralized Finance) là tài chính tập trung, gồm các thành phần như tổ chức, thị trường giao dịch hoặc các công cụ đều sẽ được quản lý tập trung. Ngược lại với với DeFi, CeFi luôn đi kèm theo cụm từ “custodial" hay còn gọi là uỷ thác, các tài sản, sản phẩm hoặc dịch vụ trong tài chính sẽ được uỷ thác cho tổ chức nào đó.

Trong CeFi, tất cả những thành phần trên đều hoạt động và tương tác với nhau thông qua các bên thứ 3. Các hoạt động có thể là gửi tiết kiệm, các giao dịch, các lệnh chuyển khoản, cho vay, đi vay, nợ lương, thanh toán hóa đơn,...

Các dự án CeFi trong Crypto:

• Các sàn giao dịch tập trung: Coinbase, OKEx, Huobi, Binance.
• Các hình thức lending & borrowing: Nexo, Constant, Celcius.
• Các đồng Stablecoin 1.0: USDT, PAX, USDC, HUSD, GUSD.

2.2 Phân biệt nền kinh tế tập trung và phi tập trung

Sự khác biệt rõ ràng nhất giữa tài chính truyền thống và tài chính phi tập trung chính là tính uỷ thác. Trong tài chính truyền thống luôn xuất hiện các trung gian có quyền lực tập trung trong các tổ chức, thị trường và công cụ tài chính. Trong khi đó, DeFi lại sử dụng sức mạnh của Blockchain là tính minh bạch và phi tập trung để loại bỏ các trung gian này.

Chính phủ hay ngân hàng (CeFi) sẽ được thay thế bằng các Blockchain phi tập trung. Tài sản của CeFi sẽ được thay thế bằng các token thuộc hệ sinh thái của Blockchain và chúng phi tập trung. 

Sứ mệnh của DeFi là cung cấp cho người dùng quyền truy cập các dịch vụ tài chính ở bất kỳ đâu, bất kỳ miễn là khi họ có Internet. Điều này cho thấy tính mở đặc trưng của DeFi.

3. Tại sao DeFi lại quan trọng cho nền kinh tế hiện nay?

DeFi sử dụng các nguyên tắc cơ bản của Bitcoin (tiền kỹ thuật số) để tạo ra một giải pháp thay thế kỹ thuật số thực sự cho phố Wall mà không có chi phí liên quan (sàn giao dịch, tháp văn phòng, lương cho nhân viên ngân hàng,..). Nó có thể dẫn đến các thị trường tài chính cởi mở, tự do và công bằng, truy cập bằng kết nối Internet dễ dàng hơn.

DeFi là ứng dụng thực tế nhất của Blockchain, nó tận dụng mọi ưu điểm của Blockchain, bao gồm:

• Tính phi tập trung.
• Tính phân tán.
• Tính minh bạch.

Do vậy, DeFi cũng thừa hưởng các tính chất từ Blockchain. DeFi có 5 tính chất sau:

• Tính phi tập trung.
• Không cần sự cho phép.
• Không cần có sự tin tưởng nhưng vẫn đảm bảo an toàn.
• Tính minh bạch.
• Không cần ủy thác.

4. DeFi hoạt động như thế nào?

Thường thì, người dùng sử dụng DeFi* thông qua phần mềm gọi là dApps (ứng dụng phi tập trung), hiện nay hầu hết chúng đang chạy trên blockchain Ethereum. Khác với một ngân hàng truyền thống là cần phải hoàn thành đơn đăng ký hoặc mở tài khoản. 

Sau đây là một số dịch vụ DeFi mà người dùng có thể sử dụng ngày nay:

• Cho vay: Cho vay tiền mã hóa của bạn và kiếm tiền lãi từ nó cũng như bạn được nhận phần thưởng mỗi phút, chứ không phải mỗi tháng một lần.
• Nhận khoản vay: Có thể nhận một khoản vay ngay lập tức mà không cần phải làm  thủ tục giấy tờ, bao gồm 'các khoản vay nhanh' rất ngắn hạn không được các tổ chức tài chính truyền thống cung cấp.
• Giao dịch: Giao dịch ngang hàng (P2P) của một số tài sản tiền mã hóa nhất định, giống như bạn có thể mua và bán cổ phiếu mà không cần đến bên trung gian.
• Tiết kiệm cho tương lai: Đặt một số tiền mã hóa của bạn vào các tài khoản tiết kiệm khác và hưởng lợi từ lãi suất cao hơn lãi suất do ngân hàng cung cấp. 
• Mua các sản phẩm phái sinh: thực hiện nhiều hoặc ít hơn các vị thế mua. Hãy coi chúng là phiên bản tiền mã hóa của quyền chọn cổ phiếu hoặc hợp đồng tương lai. 

5. Các thành phần của DeFi

Xu hướng DeFi luôn có sự thay đổi liên tục, cùng BHO Network cập nhật các thành phần của DeFi trong phần nội dung dưới đây nhé.

5.1 Decentralized Stablecoins

Stablecoin là loại cryptocurrency được thiết kế nhằm giảm thiểu tối đa sự ảnh hưởng của sự biến động giá (volatility), bằng cách cố định với một tài sản ổn định hơn như pháp định (fiat money), hàng hoá (vàng, bạc…) hay có thể là một tiền mã hóa khác. 

Stablecoin tận dụng ưu điểm của Blockchain và chuyển giao giá trị ngang hàng mà người sử dụng cũng không phải chịu sự biến động cao như từ các cryptocurrency khác. Do vậy, các stablecoin sẽ được phát hành theo hình thức phi tập trung.

Stablecoin chia thành 2 thế hệ: 

• Stablecoin 1.0 là các Token có tính ổn định được phát hành dựa theo tài sản thế chấp là các commodity tập trung như USD, vàng.
• Stablecoin 2.0 (Decentralized Stablecoins) được phát hành dựa trên sự thế chấp của các loại crypto (DeFi) khác. Nói đơn giản hơn là bạn thế chấp 1 lượng crypto của mình để phát hành ra stablecoin (có số lượng nhỏ hơn).

5.2 Decentralized Lending/Borrowing

Đây là nền tảng vay và cho vay phi tập trung, hai chủ thể chính là:

• Lenders (depositors): Sử dụng các tài sản hay tiền để cho các Borrower vay với tỷ lệ lãi suất cụ thể. Sau một khoảng thời gian, họ sẽ nhận lại được vốn gốc và lãi suất theo đúng như thỏa thuận ban đầu.
• Borrowers (loan takers): Sẽ vay tiền hoặc tài sản từ các Lender và phải sẵn sàng trả lãi cho số tiền đó.

Dự án DeFi là gì? Một số dự án nổi bật trong phân khúc này: AAVE, BZRX, Fulcrum, OsisCompound, MakerDAO, Dharma.

5.3 Decentralized Insurance (Bảo hiểm phi tập trung)

Decentralized Insurance là hình thức bảo hiểm phi tập trung dành cho những người dùng trong các ứng dụng DeFi.

Nếu như trong bảo hiểm truyền thống sẽ luôn có 2 bên:

• Bên thứ nhất là những người có nhu cầu mua bảo hiểm.
• Bên thứ hai là những đại lý, những người bán bảo hiểm hoặc những người phân tích rủi ro cũng như sẽ bồi thường cho người mua khi rủi ro xảy ra.

Còn DeFi chúng ta cần có sự phân quyền, phi tập trung, vì vậy bảo hiểm sẽ có 3 bên: 

• Người mua bảo hiểm: Là những người muốn bảo vệ bản thân trước những rủi ro khi tham gia vào không gian mã hóa hoặc các sản phẩm liên quan tới DeFi. Họ sẽ mua bảo hiểm liên quan và trong trường hợp có sự cố xảy ra thì họ sẽ được bồi thường theo hợp đồng trong Smart Contract.
• Người đánh giá rủi ro: Là những người đặt niềm tin vào hệ thống này, họ sẽ bỏ tiền ra bảo hiểm cho những người khác. Khi người mua bỏ tiền ra mua bảo hiểm thì số tiền đó sẽ được chia cho những người đánh giá rủi ro này.
• Người đánh giá yêu cầu bồi thường: Những người sẽ đánh giá yêu cầu bồi thường của người mua có được chấp nhận hay không.

Ba bên này sẽ cùng phối hợp với nhau và phân chia những rủi ro trong toàn bộ hệ thống bảo hiểm phi tập trung. Một số dự án nổi bật trong mảng Decentralized Insurance: Yearn Insurance, Hakka Finance (3F Mutual), Nexus Mutual, Opin.

5.4 Decentralized exchanges (Sàn giao dịch phi tập trung DEX)

DEX (Decentralized Exchange) là các sàn giao dịch tiền mã hóa được xây dựng và hoạt động theo cách phi tập trung trên nền tảng Blockchain. Ở sàn DEX không cần thông qua bất kỳ tổ chức trung gian nào việc giao dịch mua bán vẫn được diễn ra ngang hàng ngay trên mạng lưới Blockchain. 

5.5 Liquidity Mining

Liquidity Mining là hình thức cho phép người dùng kiếm lợi nhuận bằng cách cung cấp tính thanh khoản Token mà họ có cho sàn giao dịch. Đổi lại người tham gia sẽ nhận được phần thưởng (thường) bằng các đồng Governance Token.

Hình thức này đã rất phổ biến từ tháng 07/2020 và nó thường đi kèm với từ khóa Yield Farming. Nói một cách đơn giản hơn thì Yield Farming là thuật ngữ đề cập đến việc người dùng cố gắng tạo ra nhiều lợi nhuận nhất có thể từ tài sản crypto của họ bằng cách cung cấp thanh khoản cho các giao thức DeFi.

Mặc dù đến năm 2021, Yield Farming đã không còn giữ được sức hút như ngày xưa, nhưng vẫn là hình thức chủ chốt để Bootstrap Liquidity. 

5.6 Decentralized Oracles

Oracle là một hệ thống cung cấp dữ liệu dựa trên thời gian thực cho các Blockchain và smart contract. Nhờ có sự trợ giúp của Oracle, mà Blockchain và smart contract (on-chain) có thể tương tác với dữ liệu bên ngoài (off-chain). 

Có thể hiểu rằng Oracle hoạt động như một nguồn dữ liệu được gửi đến các hợp đồng thông minh (smart contract). Từ đó, chúng được phép truy cập vào dữ liệu thực tế ở ngoài hệ sinh thái Blockchain. Thông thường là thông tin giá tài sản ở một thời điểm thực tế. Một số dự án về mảng Oracle mà bạn nên biết: Chainlink (LINK), Band Protocol (BAND), DIA, Tellor (TRB).

5.7 Decentralized Derivatives

Nếu trong tài chính truyền thống, Derivative (hay phái sinh) là hợp đồng giao dịch tài chính giữa hai hay nhiều bên, dựa trên giá trị tương lai của một tài sản cơ sở nào đó. Nghĩa là mọi người sẽ giao dịch dựa trên giá trị của một thực thể khác thay vì cần phải sở hữu trực tiếp nó. Lợi nhuận được tạo ra dựa trên sự chênh lệch và biến động giá của tài sản cơ sở đó.

Trong DeFi, Decentralized Derivatives là hình thức giao dịch phái sinh phi tập trung dựa vào giá trị của các đồng Crypto. Nói một cách dễ hiểu hơn thì bạn sẽ giao dịch dựa trên giá của các đồng Crypto, chứ không phải trực tiếp sở hữu và mua bán các đồng Crypto này. Do đó, sự khác biệt giữa giao dịch phái sinh truyền thống và phi tập trung là tài sản cơ bản.

5.8 Synthetic Assets

Synthetic Asset (tài sản tổng hợp) là một loại hình phái sinh mới, cụ thể đó là các token đại diện kỹ thuật số của các phái sinh. Công cụ phái sinh là những hợp đồng tài chính cung cấp khả năng tiếp xúc tùy chỉnh đối với tài sản cơ bản hoặc điều kiện tài chính, synthetic asset là đại diện được token hoá của các vị trí đó. Các tài sản tổng hợp như: Synthetix, Mirror Protocol.

6. Các ứng dụng của DeFi

Cùng BHO Network tìm hiểu về những ứng dụng nổi bật của DeFi trong phần nội dung dưới đây nhé.

6.1 Cho vay ngang hàng P2P

Các giao dịch tài chính ngang hàng (P2P) là một trong những tiền đề quan trọng đằng sau DeFi. Giao dịch P2P DeFi là khi hai bên đồng ý trao đổi tiền mã hóa với bên thứ ba có liên quan để đổi lấy hàng hóa hoặc dịch vụ.

Để hiểu đầy đủ điều này, hãy xem xét làm thế nào để có được một khoản vay tập trung vào  tài chính. Bạn cần phải đến ngân hàng của mình hay một công ty cho vay khác và đăng ký. Nếu được cho phép, bạn sẽ phải trả lãi suất và phí dịch vụ để có quyền truy cập sử dụng dịch vụ của người cho vay đó.

Cho vay ngang hàng theo DeFi không đồng nghĩa là sẽ không có bất kỳ khoản lãi và phí nào. Song, điều đó có nghĩa là bạn sẽ có nhiều lựa chọn hơn vì người cho vay có thể ở bất kỳ đâu trên thế giới.

6.2 Tạo ra những Token ổn định (Stablecoins)

Một loại hình khác của DeFi là stablecoin. Tiền mã hóa có biến động giá mạnh mẽ hơn tiền pháp định, đây không phải là chất lượng tốt cho những người muốn biết trị giá  số tiền của họ trong một tuần là bao nhiêu kể từ bây giờ. 

Stablecoin chốt tiền mã hóa với tiền mã hóa không phải tiền mã hóa như USD chẳng hạn, để giữ giá trong tầm kiểm soát. Đúng như tên của mình, stablecoin với mục đích rõ ràng là mang lại sự "ổn định" về giá.

Các stablecoin cần chú ý bao gồm:

• Tether ( USDT )
• Đồng USD ( USDC )
• Binance USD (BUSD)
• TerraUSD ( UST )
• Dai ( DAI )

6.3 Tạo ra thị trường dự đoán

Một trong những ứng dụng DeFi lâu đời nhất có trên Ethereum gọi là "thị trường dự đoán", nơi người dùng stake kết quả của một số sự kiện, ví dụ như "Liệu Donald Trump có chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 không?".

Mục đích của những người tham gia rõ ràng là kiếm tiền, mặc dù thị trường dự đoán đôi khi có thể dự đoán kết quả tốt hơn các phương pháp truyền thống, như thăm dò ý kiến dư luận. Các thị trường dự đoán tập trung có hồ sơ theo dõi khá tốt về vấn đề này bao gồm Intrade và dự đoán.

DeFi có khả năng thúc đẩy sự quan tâm đến các thị trường dự đoán, vì chúng hay trở thành cái gai trong mắt các chính phủ và thường phải đóng cửa khi được điều hành một cách tập trung.

7. Ưu điểm và nhược điểm của DeFi

Sàn DeFi có ưu và nhược điểm gì? BHO Network sẽ đánh giá chi tiết ở phần nội dung dưới đây, bạn đọc chú ý theo dõi nhé.

7.1 Ưu điểm 

Có tính minh bạch cao

Ở DeFi việc tín nhiệm là một điều hoàn toàn không cần thiết. Bạn không cần phải chứng minh danh tính hoặc khả năng hoàn trả khoản vay của mình. Các quy tắc của trò chơi đã được đặt ra và tất cả các bên phải tuân theo luật chơi đó. 

Giờ đây, smart contract chính là trọng tài giúp duy trì luật chơi và đảm bảo lợi ích của các bên. Cung cấp các công cụ tự động cho tất cả mọi người bằng việc thực hiện minh bạch và không phân biệt đối xử.

Giao dịch thuận lợi, nhanh chóng, dễ dàng

Nhờ công nghệ Blockchain đứng sau để giúp đỡ, DeFi loại bỏ được những yếu tố trung gian như ngân hàng hay Chính phủ. Như vậy bất kỳ ai cũng có thể tiếp cận được với các sản phẩm dịch vụ về tài chính mà không có sự cho phép và quản lý bởi các cơ quan này.

7.2 Nhược điểm

Đối mặt với sự biến động thị trường lớn

Đối mặt với sự biến động của thị trường lớn, DeFi hiện tại vẫn không thể lớn như các hệ thống tài chính truyền thống. Bởi vậy, khá khó để người dùng đặt niềm tin của mình vào một lĩnh vực không mang lại nhiều lợi nhuận như lĩnh vực tài chính truyền thống.

Phải tự chuẩn bị hồ sơ quyết toán thuế

Bản thân DeFi hay thậm chí là công nghệ Blockchain vẫn còn đang m. Tại nhiều quốc gia trên thế giới, Blockchain và các sản phẩm của nó vẫn chưa được hợp pháp hóa. Điều này đồng nghĩa với việc nếu có bất kỳ tranh chấp nào xảy ra, sẽ không có bên nào đứng ra bảo lãnh hay giải quyết cho bạn cả.

8. DeFi Token là gì?

DeFi Token là gì? DeFi Token là Token của các dự án DeFi. Những tiêu chí để lựa chọn được Token DeFi mà có tiềm năng là: 

• Blockchain phải là phiên bản mới nhất, với khả năng mở rộng và lưu trữ tốt cùng tính bảo mật cao.
• Được đầu tư vốn bởi các quỹ hoặc nhà đầu tư uy tín.
• Đội ngũ phát triển dự án có nhiều kinh nghiệm trong thị trường crypto và quan trọng là phải hiểu cách thị trường này vận hành.

DeFi hiện tại đang phát triển gần giống với thị trường tài chính truyền thống (Trafi). Do vậy, nếu 1 đội ngũ hiểu “money game” ở thị trường Trafi sẽ là 1 lợi thế cực kỳ lớn.

• Dự án định vị đúng xu hướng hiện tại. Hoặc nếu dự án không phát triển theo xu hướng, thì phải phát triển và xây dựng ở trong phân khúc thiết yếu.
• Có các sản phẩm và ứng dụng có thể đáp ứng được nhu cầu của người dùng, đem lại trải nghiệm người dùng tốt.

9. Những nền tảng nào đang xây dựng hệ sinh thái DeFi

Hãy cùng BHO Network khám phá xem những tổ chức lớn đã và đang làm gì để xây dựng hệ sinh thái DeFi.

9.1 Solana

Solana là một Blockchain nền tảng được listing trên Binance lần đầu vào tháng 04/2020. Cho đến thời điểm tháng 6/2021, các mảnh ghép DeFi đã được dần được hoàn thiện, một số dự án tiêu biểu có thể kể đến như Raydium, Parot, Mercurial,…

Tuy nhiên, hiện nay hệ sinh thái Solana có phần đang “giậm chân tại chỗ”, một phần là do thị trường đang có dấu hiệu tiêu cực, một phần khác là do các dự án không có gì nổi bật. Ngoài ra cũng do thị trường đang đi xuống, sự khác biệt ngôn ngữ lập trình so với Ethereum cũng đã gây không ít cản trở đối với các team dự án.

Tuy vậy, đó chỉ là tình trạng hiện tại. Cũng giống như BSC với CZ, thì Sam - Founder của sàn FTX là một người rất có tiếng nói trong hệ sinh thái Solana, và đang hỗ trợ vô cùng tích cực cho các dự án này, khi các token trong hệ sinh thái này đều được list FTX đầu tiên. 

9.2 Binance Smart Chain

Sau trải qua sự tăng trưởng rất mạnh mẽ, Binance Smart Chain đã bắt đầu có dấu hiệu “chạm ngưỡng” khi các dấu hiệu như TVL hay giá BNB đang có phần chững lại.

FOMO của Binance Smart Chain đã khiến rất nhiều dự án “rác” mọc lên như nấm, dẫn đến việc rất nhiều sự kiện hack xảy ra. Đây có thể coi như một đợt thanh lọc những dự án không có chất lượng cao.

Tuy vậy, Binance Smart Chain không phải không có những dự án tốt, đơn cử như PancakeSwap, từ một fork của Uniswap trên Binance Smart Chain, PancakeSwap đã “trở mình” thành một thế lực với một hệ thống mang rất nhiều tính năng hấp dẫn, khiến giá CAKE tuy có giảm nhưng vẫn đang hồi phục khá tốt.

9.3 Terra

Hệ sinh thái Terra mới được hình thành tầm khoảng 1 năm. Nhưng từ khi UST - stablecoin của Terra được bắt đầu được đưa vào hoạt động, cùng với việc ra mắt hai sản phẩm quan trọng: Anchor Protocol và Mirror Protocol, TVL của Terra tăng trưởng vượt trội, giờ đây Terra đã nằm trong top 5 Blockchain có TVL cao nhất DeFi.

10. Tương lai nào dành cho DeFi?

Khi nói tới DeFi, mọi người hay nghe thấy số liệu TVL. TVL (Total Value Locked) là tổng lượng tài sản được khóa trong những ứng dụng DeFi. Con số này càng cao thì chứng minh được sức hấp dẫn DeFi đối với người dùng. Mới hơn nửa năm, TVL của DeFi đã tăng trưởng gấp 8 lần. Đỉnh điểm là gần 12 lần ($150B).

Đa phần dự án đóng góp chính cho TVL đều nằm trong mảng DEX và Lending. Điều này cho thấy sau một thời gian phát triển, các mảng nổi bật nhất hiện tại chỉ còn DEX và Lending.

Nguyên nhân có thể là do người dùng bắt đầu hiểu hơn về DeFi, và dần đặt niềm tin vào sử dụng các sàn giao dịch phi tập trung, cũng như đã bắt đầu thông thạo hơn trong việc gia tăng hiệu quả sử dụng vốn bằng hình thức vay mượn.

Nếu bạn còn chưa biết DeFi là gì, thì mong rằng qua bài viết này của BHO Network đã cung cấp cho bạn những kiến thức bổ ích và thiết thực. Cùng truy cập website để tìm hiểu thêm những kiến thức cần biết khi tham gia thị trường tiền mã hóa