DAO là gì? Tiềm năng đầu tư và ứng dụng thực tế của DAO

DAO là gì? Đây là dự án nhằm giúp những thành viên có thể dễ dàng tiếp cận, kiểm chứng cũng như tham gia vào những quyết định của tổ chức. Vậy nền tảng này có gì đặc biệt mà lại có thể phát triển và mở rộng trên nhiều Metaverse như vậy? Hôm nay hãy cùng BHO Network tìm hiểu chi tiết về DAO nhé.

1. DAO là gì?

DAO ( viết tắt của thuật ngữ Decentralized Autonomous Organization), là tổ chức tự trị hoàn toàn phi tập trung. Khác với những tổ chức truyền thống như Facebook, Google, thông qua các ứng dụng của những bộ quy tắc được mã hóa bằng Code, DAO có thể hoạt động một cách độc lập và minh bạch mà không cần đến sự can thiệp của con người.

Hơn nữa, DAO là một chủ đề rất rộng hiện hữu từ những Blockchain, DeFi Protocols áp dụng Model quản trị trên chuỗi On-chain cho đến những nhóm áp dụng cơ chế đề xuất và biểu quyết On-chain trên nhiều nền tảng Defi khác nhau.

Tuy nhiên tất cả đều có một đặc điểm chung đó là các thành viên trong DAO có thể dễ dàng tiếp cận, kiểm chứng những đề xuất, hành động của các tổ chức đồng thời có thể tham gia vào các quyết định quản trị của DAO.

2. Phương thức hoạt động của DAO

DAO là một tổ chức nơi các quyết định được đưa ra từ dưới lên; một tập thể các thành viên sở hữu tổ chức. Có nhiều cách khác nhau để tham gia DAO, thường là thông qua quyền sở hữu mã thông báo.

DAO hoạt động bằng cách sử dụng các hợp đồng thông minh (smart contract) , về cơ bản là các đoạn mã tự động thực thi bất cứ khi nào một bộ tiêu chí được đáp ứng. Hợp đồng thông minh được triển khai trên nhiều chuỗi khối ngày nay, mặc dù Ethereum là người đầu tiên sử dụng chúng.

Các hợp đồng thông minh này thiết lập các quy tắc của DAO. Những người có cổ phần trong DAO sau đó sẽ có quyền biểu quyết và có thể ảnh hưởng đến cách thức hoạt động của tổ chức bằng cách quyết định hoặc tạo ra các đề xuất quản trị mới.

Mô hình này ngăn các DAO bị gửi thư rác với các đề xuất: Một đề xuất sẽ chỉ được thông qua khi đa số các bên liên quan chấp thuận nó. Cách xác định phần lớn đó thay đổi từ DAO sang DAO và được chỉ định trong hợp đồng thông minh.

DAO hoàn toàn tự chủ và minh bạch. Vì chúng được xây dựng trên các chuỗi khối mã nguồn mở nên bất kỳ ai cũng có thể xem mã của chúng. Bất kỳ ai cũng có thể kiểm tra kho bạc tích hợp của họ, vì chuỗi khối ghi lại tất cả các giao dịch tài chính.

Khởi chạy DAO diễn ra theo ba bước chính:

• Tạo hợp đồng thông minh: Đầu tiên, nhà phát triển hoặc nhóm nhà phát triển phải tạo hợp đồng thông minh đằng sau DAO. Sau khi ra mắt, họ chỉ có thể thay đổi các quy tắc do các hợp đồng này đặt ra thông qua hệ thống quản trị. Điều đó có nghĩa là họ phải kiểm tra kỹ càng các hợp đồng để đảm bảo rằng họ không bỏ sót những chi tiết quan trọng.

• Tài trợ: Sau khi các hợp đồng thông minh đã được tạo, DAO cần xác định cách nhận tài trợ và cách ban hành quản trị. Thông thường, mã thông báo được bán để gây quỹ; những mã thông báo này cung cấp cho chủ sở hữu quyền biểu quyết.

• Triển khai: Sau khi mọi thứ được thiết lập, DAO cần được triển khai trên chuỗi khối. Từ thời điểm này, các bên liên quan quyết định về tương lai của tổ chức. Những người tạo ra tổ chức — những người đã viết hợp đồng thông minh — không còn ảnh hưởng đến dự án nhiều hơn các bên liên quan khác.

Xem thêm: NFT Marketplace là gì? Tổng quan kiến thức về NFT Marketplace

3. Một số loại hình của DAO

Sau đây, BHO Network sẽ giới thiệu đến các bạn các loại hình của DAO phổ biến đó là Token-based DAO và Share-based DAO

3.1 Token-based DAO

Tên gọi của Token-based cũng đã đủ chứng tỏ Token đóng vai trò cốt lõi đối với loại hình hoạt động này. Cụ thể, đối với những Blockchain tương tự như Bitcoin hay Ethereum,... những Miner chắc chắn phải thực hiện bảo mật mạng lưới và sẽ nhận được Token làm phần thưởng.

Trong khi đó, những giao thức như Uniswap, Marker DAO, SushiSwap, ... thì những người nắm giữ các Token sẽ có quyền biểu quyết cho bất cứ những thay đổi, quyết định nào trong giao thức. Tính đến thời điểm hiện tại, Token-based DAO đang là loại hình phổ biến nhất đối với ngành công nghiệp tiền mã hóa.

3.2 Share-based DAO

Share-based DAO có thể được hiểu là một tổ chức hoạt động nhằm hướng đến mục đích chung nào đó. Tại đây, những người tham gia sẽ dùng cổ phần để tham gia biểu quyết. Share-based DAO khác với Token-based DAO đó là không phải bất cứ ai cũng có thể Token.

Thay vào đó, loại hình này sẽ chỉ yêu cầu người dùng tham gia đáp ứng những điều kiện đã được đề ra. Trong Share-based DAO, người tham gia có thể tham gia biểu quyết trực tiếp thông qua cách chia sẻ, đồng thời cũng có thể rời đi với tỷ lệ tương xứng trong quỹ.

Ví dụ cho một cái tên điển hình của Share-based DAO đó chính là MolochDAO. Đây là một giao thức có chức năng cung cấp vốn cho những dự án trên nền tảng Ethereum. Với MolochDAO, những thành viên tham gia sẽ phải hoàn thành đề xuất từ phía giao thức để có thể đánh giá xem liệu những thành viên này có đủ chuyên môn và cả nguồn vốn.

Điều này giúp MolochDAO xem xét được người tham gia có đủ điều kiện để có thể tài trợ cho các dự án tiềm năng được hay không.

4. Ưu điểm và hạn chế của DAO

Vậy dự án DAO có những ưu điểm và hạn chế gì? Hãy cùng tìm hiểu ngay nhé.

4.1 Ưu điểm của DAO

DAO khác biệt với những tổ chức truyền thống khác bởi những ưu điểm nổi bật sau:

• Thay vì bị chi phối bởi một nhóm nào đó, các DAO đã sử dụng một bộ quy tắc được viết bằng mã và được thực hiện bởi mạng máy tính chạy phần mềm dùng chung.
• Trong mô hình DAO, điều duy nhất có thể tạo được niềm tin đó là mã Code vì mã Code là thứ công khai và minh bạch. Mọi thành viên đều có thể kiểm tra và xác thực.
• Mô hình DAO cũng được đặc trưng nhờ sự không phân cấp. Mọi thành viên tham gia vào dự án đều có quyền ngang nhau, bình đẳng truy cập vào tài nguyên và các quy trình bỏ phiếu của tổ chức. Những quy tắc và hợp đồng cũng được thực hiện tự động.
• Để có thể trở thành thành viên của DAO, người tham gia DAO bằng cách mua tiền mã hóa. Khi đó, việc Hold thường đem lại cho người dùng quyền bỏ phiếu cho các đề xuất và cập nhật. Tất nhiên điều đó sẽ tỉ lệ thuận với số tiền của Holder.

Chẳng hạn như BitShares chính là ví dụ thành công đầu tiên của DAO. Đây là nền tảng thương mại điện tử ảo liên kết khách hàng với người bán mà không có sự góp mặt của cơ quan trung ương. Vào thời điểm đó, Bitshares được xem là một công ty tự trị hoàn toàn phi tập trung (DAC), thuật ngữ crypto được đặt ra bởi Founder Dan Larimer.

Đặc biệt, nền tảng DAO đầu tiên được tạo ra trên nền tảng Blockchain Ethereum có tên là The DAO đã gây ra tranh cãi gay gắt do các Hacker tìm thấy các lỗ hổng.

4.2 Nhược điểm DAO

Hiện tại DAO vẫn còn tồn tại những hạn chế sau:

• Tính bảo mật: Các vấn đề về hợp đồng thông minh, một khi DAOs đã được triển khai thì rất khó để có thể thay đổi. Những hoạt động phải diễn ra theo đúng những gì được quy định ở Smart Contract. Ngoài ra, độ bảo mật của Smart Contract cũng là 1 trong các vấn đề quan trọng, điển hình là sự việc The DAO Hack.
• Tính pháp lý: Khung pháp lý dành cho dự án DAO thật sự vẫn chưa rõ ràng. Nếu DAO không đảm bảo tính thuyết phục về pháp lý thì sẽ tạo ra 1 rào cản lớn cho việc áp dụng DAO bởi những người tham gia sẽ phải chịu các trách nhiệm về mặt pháp lý.
• Quyết định tệ hại: DAO cho phép các thành viên biểu quyết 1 cách dân chủ. Nhiều quyết định khá phức tạp và học thuật, thế nhưng nhiều người biểu quyết có thể không hiểu hoặc thậm chí không biết đang biểu quyết vấn đề gì. Điều này dẫn tới các quyết định tệ hại vì đa số mọi người không có kiến thức về quyết định liên quan.
• Thường bị trì hoãn: Trong các trường hợp khẩn cấp, việc phải có thời gian chờ để bỏ phiếu thông qua có thể tạo hậu quả xấu cho DAO. Chẳng hạn trong trường hợp của Maker thị trường sập hồi tháng 3 năm 2020, nếu lúc đó còn chờ đợi để Vote xong mới thực hiện triển khai các biện pháp thì thiệt hại rất lớn về tài sản.
• Privacy: Mọi thứ phải minh bạch On-chain cũng không hoàn toàn là tốt.Việc các đề xuất phải được đưa On-chain để biểu quyết rồi mới thực hiện đồng nghĩa với việc kế hoạch phát triển sẽ được công khai hoàn toàn và các đối thủ cạnh tranh có thể biết được lộ trình trong tương lai của dự án.
• Centralized Entity: Một tổ chức có sức mạnh Voting cao hơn những thành viên khác sẽ tạo nên cảm giác Centralized ngay trong việc Voting của giao thức Protocol.

5. Bối cảnh của DAO

DAO hiện có xu hướng phát triển cùng công nghệ Blockchain với tính Decentralized. Tuy nhiên, dự án ngày càng nhận được nhiều sự chú ý mà nguyên nhân chủ yếu đến từ các yếu tố như:

• Sức nặng ngày càng lớn của tính phi tập trung

Những tổ chức tài chính truyền thống và chính phủ ở các nước có nhiều biện pháp để kiểm soát người dùng. Các ông lớn thuộc nhiều lĩnh vực có quá nhiều quyền lực và những hành động lạm dụng sức mạnh của mình. Điều này chính là tác nhân thôi thúc các người dùng vượt ra khỏi hạn chế và lấy lại các quyền lợi thuộc về mình.

• Tiền mã hóa ngày càng thu hút càng nhiều giá trị

Từ nền tảng DeFi cho đến NFT và những lĩnh vực khác như âm nhạc, giải trí,.. tiền mã hóa đang thu hút một lượng giá trị với tốc độ tăng trưởng nhanh. Để có thể tiếp cận miếng bánh này một cách dễ dàng hơn, việc tạo ra DAO cùng với sự tham gia của nhiều bên sẽ giúp bổ trợ qua lại lẫn nhau từ nguồn vốn, kinh nghiệm cho đến quan hệ và nhiều yếu tố khác.

Chẳng hạn có thể kể đến các Ventures DAO như The LAO, MetaCartel DAO, Yield Guild Game,... khi những thành viên tập trung với nhau nhằm tạo ra các quỹ đầu tư vào những dự án tiền mã hóa.

Xem ngay: Low Cap Coin là gì? Tổng quan kiến thức về Low Cap Coin

6. Một số ứng dụng DAO trong thực tế

Mô hình DAO được áp dụng ngày càng rộng rãi trong hầu hết những lĩnh vực xã hội hiện nay. Một số ứng dụng DAO tiêu biểu như:

Trong Metaverse

Một số ứng dụng được biểu hiện trong Metaverse như:

• Bitshares: Bitshares cung cấp khả năng tự quản lý tốt đối với hệ thống bỏ phiếu nâng cao. Thời gian xử lý chỉ trong vòng 3 giây và được tích hợp sẵn nền tảng Defi.
• Bitcoin: Đây là DAO sơ khai đầu tiên bởi cách thức hoạt động của Bitcoin dựa trên sự đồng thuận của đa số đông.
• Dash: Dash hoạt động trên sự khuyến khích tiền tệ của các bên liên quan đó là Masternodes. Các thành viên cũng sẽ có quyền bỏ phiếu khi mua Dash và tham gia vào việc đưa ra các quyết định theo quy tắc đã được đặt ra.
• Marker DAO: Đây được xem là một phần nhỏ trong hệ thống lớn Marker Protocol. Hệ thống vận hành này dựa vào sự kết hợp của 2 tài sản tiền mã hóa là Dai và MKR. Dai giữ nhiệm vụ cho phép thực hiện giao dịch mà không cần đến bên thứ ba như ngân hàng, chính phủ, cung cấp người tham gia các quyền bỏ phiếu biểu quyết.
• Bit DAO: BIT là Governance Token đi kèm cùng quyền đề xuất và bỏ phiếu biểu quyết. BitDAO có mục tiêu xây dựng nên nền kinh tế mã hóa phi tập trung cho mọi người. Đây là giao thức được quản lý thông qua BIT Holder.

Trong lĩnh vực khác

Ngoài ra DAO còn được ứng dụng trong một số lĩnh vực khác như:

• Các tổ chức phi lợi nhuận: Các cá nhân có thể nhận quyên góp ẩn danh với quy mô các thành viên đến mọi nơi trên thế giới. Những thành viên tham gia biểu quyết sẽ sử dụng số tiền quyên góp này.
• Công ty Audit: Cho phép quản lý những dự án tự động, cải tiến và bảo mật tốt hơn nhằm giúp cải thiện những hoạt động kiểm toán.
• Chính phủ: Mô hình DAO sẽ giúp tăng cường giám sát, kiểm toán và bỏ phiếu thực hiện các hợp đồng, quy trình, đấu thầu,…

7. Những nền tảng DAO nổi bật

Dưới đây là những dự án nổi bật DAO hiện tại để người dùng có thể có cái nhìn tổng quan hơn về cách hoạt động thực tế của nền tảng DAO.

• DAOhaus: DAOhaus là một nền tảng không có mã để khởi chạy và chạy DAO. Nó được sở hữu và điều hành bởi cộng đồng.

• MakerDAO: Nếu bạn muốn đóng góp cho giao thức giới thiệu đồng tiền ổn định không thiên vị đầu tiên trên thế giới, DAI, thì bạn có thể tham gia quản trị bằng cách bỏ phiếu cho các thay đổi đối với giao thức Maker.

• RaidGuild: DAO dựa trên dịch vụ này bắt nguồn từ mạng MetaCartel và đã ăn sâu vào thế giới Web3.

• Proof Of Humanity: Cơ quan đăng ký con người chống sybil này sử dụng xác minh xã hội và tòa án của Kleros để phân phối mã thông báo Thu nhập cơ bản chung (UBI) cho những người đã xác minh trên chuỗi.

• Opolis: Hợp tác xã việc làm kỹ thuật số do thành viên sở hữu này cung cấp các lợi ích và dịch vụ chung cho người lao động độc lập.

• BanklessDAO: Quan tâm đến việc truyền bá từ Web3 và giáo dục quần chúng thông qua nội dung? DAO tập trung vào phương tiện truyền thông này có thể khiến bạn quan tâm.

• MolochDAO: Phần thưởng OG DAO này tài trợ để thúc đẩy hệ sinh thái Ethereum.

8. Top 20 các token DAO hàng đầu thị trường

Dưới đây là 20 loại tiền điện tử và token DAO có giá trị nhất được liệt kê theo vốn hóa thị trường theo thứ tự giảm dần ( dựa trên số liệu của https://coinmarketcap.com/vi/view/dao/ ):

• Uniswap (UNI)
• ApeCoin (APE)
• Lido DAO (LDO)
• BitDAO (BIT)
• Aave (AAVE)
• Maker (MKR)
• Dash (DASH)
• Synthetix (SNX)
• Curve DAO Token (CRV)
• Decred (DCR)
• Balancer (BAL)
• Compound (COMP)
• Ethereum Name Service (ENS)
• SushiSwap (SUSHI)
• Flux (FLUX)
• yearn.finance (YFI)
• Audius (AUDIO)
• UMA (UMA)
• Ocean Protocol (OCEAN)
• Aragon (ANT)

9. Những cơ hội đầu tư tiềm năng của DAO

DAO hiện tại vẫn còn đang trong giai đoạn hoàn thiện, khá mới nhưng có tốc độ phát triển lại rất nhanh. Với vị thế là nhà đầu tư, giai đoạn này chính là cơ hội tuyệt vời để có thể tìm kiếm các nhánh đầu tư tiềm năng và mở ra vị thế cho bản thân. Một vài nhánh đầu tư tiềm năng tiêu biểu.

9.1 Các dự án có DAO phát triển

Đây là phương thức đầu tư trực tiếp nhất. Để có thể đánh giá được một DAO có thành công hay không có thể dựa vào những vài tiêu chí như:

• Những nhân vật đứng đầu DAO có định hướng phát triển dự án tốt hay không?

Tuy DAO là dành cho mọi người, tuy nhiên không có nghĩa là không có những nhân vật đem lại tầm ảnh hưởng lớn trong DAO. Những đề xuất có tác động lớn và đồng thời là tác nhân trực tiếp ảnh hưởng đến sự phát triển của DAO.

Chẳng hạn như Compound, các nhân vật đem lại tầm ảnh hưởng đến quyết định của DAO đều là các VC, người nổi tiếng trong giới tiền mã hóa. Tầm nhìn và kiến thức của những người này đã giúp Compound có được những kế hoạch phát triển trong thời gian qua.

• Cộng đồng DAO có mạnh hay không?

Network Effect đóng vai trò rất quan trọng đến sự phát triển của bất cứ một dự án nào. Không phải ngẫu nhiên $DOGE ngồi được trên Top các dự án có vốn hóa cao nhất trên thị trường. Khi cộng đồng phát triển mạnh mẽ và hỗ trợ lẫn nhau thì các dự án đó có thể tiến đi rất xa.

Một số ví dụ về những dự án có cộng đồng DAO phát triển mạnh mẽ tính đến thời điểm hiện tại bao gồm Olympus DAO (OHM), SushiSwap (SUSHI), Gitcoin (GTC),... Chỉ bằng việc lướt nhóm Discord, Telegram dự án, có thể thấy cộng đồng phát triển rất mạnh và hầu hết mọi người đều tham gia tích cực vào các đề xuất của dự án.

9.2 Kiếm tiền nhờ DAO

Tương tự với những dự án khác như Yield Guild Game, Ancient8,… nơi người tham gia có thể tiến hành cày Game hoặc cho thuê các NFT và tài khoản để để thu về lợi nhuận. DAO hiện đang mở ra các cơ hội việc làm thật sự cho những người sử dụng.

Hay có thể nói đến việc chơi Axie Infinity đã trở thành nghề tay trái của nhiều người dân Phillipine. Ở đây các bạn có thể sắp xếp thời gian để tìm kiếm những cơ hội thu được lợi nhuận, kiếm tiền như vậy để giúp tạo thêm nguồn thu nhập.

Việc tham gia các DAO cũng sẽ giúp các bạn có thêm những kinh nghiệm, nguồn lực và sự trợ giúp từ cộng đồng, từ đó giúp đẩy nhanh tốc độ sinh lời hơn.

Tìm nhà cung cấp dịch vụ

Đây có lẽ là phần mà người dùng cần nhất khi tìm kiếm các cơ hội đầu tư. Thay vì lọc những dự án làm về Trend, các bạn có thể tìm những người cung cấp dịch vụ cần thiết cho dự án làm về Trend đó. Như vậy có thể giảm bớt được phạm vi tìm kiếm và có Upside cao.

Các dịch vụ cần thiết cho DAO bao gồm:

• Infrastructure: Snaoshot, Aragon, Gnosis Safe,.
• Frontend & Analytics: Tally, DAOHAUS Boardroom.
• Payment: Superfluid, Sablier.
• Discussion: Telegram, Discord.
• Identity: ENS, IDX.

Ngoài ra còn có rất nhiều dịch vụ khác.

Những bài viết cùng chủ đề:

• Mempool là gì? Tổng quan kiến thức cần biết về Mempool
• Proof of History (PoH) là gì? Chi tiết kiến thức về Proof of History

Bài viết trên đây BHO Network đã cung cấp đến các bạn toàn bộ thông tin về “DAO là gì?” cũng như những đặc điểm nổi bật của dự án. Hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp các bạn tìm ra cơ hội cho bản thân có nên đầu tư vào DAO hay không. Nếu còn những thắc mắc liên quan đến dự án, hãy theo dõi các bài viết tiếp theo của chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất nhé.